Jest szansa na rozwiązanie problemu zagrożenia ekologicznego jeziora Jamno - jednego z największych i najpiękniejszych polskich jezior, z unikatowym krajobrazem o wyjątkowych walorach przyrodniczych i turystycznych.

Regionalny Zarząd Wód Polskich w Szczecinie wystosował zapytania do użytkowników jeziora Jamno, by wypowiedzieli się w sprawie propozycji rozwiązania problemu katastrofy ekologicznej. Szerokimi konsultacjami społecznymi objęto lokalne środowiska ekologów, armatorów, użytkowników jeziora a także władze samorządowe.

W maju br. dramatycznie pogorszyła się sytuacja hydrologiczna jeziora Jamno w Mielnie. Poziom wody obniżył się o połowę w porównaniu z rokiem ubiegłym. Niestety, problem ten pojawiał się regularnie od 2013 roku, kiedy oddano do użytku wrota sztormowe.

Wrota zbudowane na Kanale Jamneńskim miały regulować cofanie się na ląd wód Bałtyku i zabezpieczać okolicznych mieszkańców przed częstymi podtopieniami.  Jednak wadliwa konstrukcja doprowadziła do niewystępujących wcześniej szkód, powodując niekontrolowany wypływ wody z jeziora do morza. Za feralną inwestycję odpowiada były Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych podległy Marszałkowi województwa zachodniopomorskiego. Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie - nowy administrator jeziora od 1 stycznia br., podjął decyzję o interwencji ratowania tego cennego zbiornika wodnego.

Fot. Wody Polskie, Jezioro Jamno.

Po wizytacji pracowników Wód Polskich na czele z Prezesem Przemysławem Dacą natychmiast podjęto odpowiednie decyzje, by dramatyczny poziom wody w jeziorze został opanowany. Doraźnie został zamknięty wypływ wody przez wrota sztormowe. Dyrektor RZGW w Szczecinie Tomasz Pietras polecił uszczelnić i podwyższyć zamknięcia remontowe na wrotach. Wymuszono także zamknięcie ruchomych skrzydeł wrót sztormowych w każdym przęśle. Pozwoliło to na zwiększenie piętrzenia wody i wzrost jej poziomu w Jamnie.

RZGW w Szczecinie zleciło 14 maja br. Wojewódzkiemu Inspektoratowi Ochrony Środowiska badanie przeglądowe stanu chemicznego wody w jeziorze Jamno. Obecnie jakość wód jeziora Jamno pod względem sanitarnym nie budzi zastrzeżeń.  Wyniki badań przeprowadzonych pod koniec maja br. nie odbiegają od tych sprzed dwóch lat. Stężenia azotu ogólnego, fosforu ogólnego czy chlorofilu przekroczyły poziomy wartości granicznych i co z tego wynika standardy dobrego stanu. Już w 2016 r. jezioro Jamno zostało zaliczone do V klasy, czyli do złego potencjału ekologicznego.

W celu uniknięcia katastrofy hydrologicznej Prezes Wód Polskich powołał radę techniczną pod kierunkiem dyrektora Wojciecha Skowyrskiego z zarządu krajowego PGW WP. Rada opracowała pilne wytyczne ratowania sytuacji Jamna. Jako jednym z pomysłów zatrzymania wody, rozważa się budowę progu spiętrzającego z bystrzem, który podniesie poziom wody jeziora i zapewni migrację ryb w obu kierunkach. Budowa bystrza trwałaby ok. 5 miesięcy. Koszt inwestycji szacowany jest na 2,5 mln złotych a środki na ten cel są zapewnione z Regionalnego Programu Operacyjnego i wkładu własnego. Decyzja w sprawie budowy bystrza jeszcze nie zapadła. Wg ekspertów jej budowa podniosłaby poziom wody, ale uniemożliwiłaby korzystanie z jeziora np. żeglarzom czy innym amatorom sportów wodnych.

Dlatego konieczne i pomocne są konsultacje społeczne uwzględniające wszystkie aspekty gospodarowania wodą na jeziorze Jamno. Po zebraniu opinii zostanie ogłoszona data spotkania konsultacyjnego mieszkańców z przedstawicielami Wód Polskich.

Ostateczna wersja raportu ekspertów z długofalowym naprawczym planem działania zostanie przedstawiona jesienią br.

Magdalena Romaniuk

Wydział Komunikacji Społecznej i Edukacji Ekologicznej